ဒီလိုနဲ့ ဒီနေ့များ၊ နောက်တခါဒီနေ့တို့ ဘယ်တော့မှမရှိစေရ စာမျက်နှာ

■ အယ်ဒီတာ့စကား

နှစ်ရက်တောင် ဒင်းတို့အုပ်ချုပ်မှုအောက် မနေချင်ခဲ့ပေမဲ့ နှစ်လ၊ အဲဒီကနေ အခုတော့ နှစ်နှစ်ပြည့်ခဲ့ပါပြီ။ ဒီကာလကြီးထဲ ဘယ်လိုမွန်းကြပ်မှုတွေနဲ့၊ မိမိကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးရဲ့ အတွင်းမှာကော အပြင်မှာကော တွန်းကန်ရုန်းကြွမှုတွေနဲ့၊ အကြောက်နဲ့ ဒေါသနဲ့။ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနဲ့ မခံမရပ်နိုင်မှုနဲ့။ တရက်ချင်းတရက်ချင်း ဖြတ်သန်းလာခဲ့ကြရတာပဲ မဟုတ်လား။

အတိတ်တွေကိုလည်း မေ့ထားရသည်။ အနာဂတ်တွေကိုလည်း လစ်လျုရှုနေလိုက်ရသည်။ ဒီနေ့၊ ပြီးရင် နောက်တခါဒီနေ့၊ ဒီလိုနဲ့ ဒီနေ့များ။

ဒီရေမဟုတ်ဘူး။ ကောက်ရိုးမီးမဟုတ်ဘူး။ တောက်လောင်မှုတိုင်းဟာ လောင်စာရဲ့အကန့်အသတ်ပေါ်အခြေခံတယ်ဆိုရင် ဒီအဓမ္မမှုကြီးကို ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့စိတ်ဓာတ်ဟာ မကုန်နိုင်မခမ်းနိုင် လောင်စာသိုက်ကြီးပဲ။ ဒါဟာ လူတယောက်ရဲ့ဖြစ်တည်မှု လူသားမျိုးနွယ်ရဲ့ဖြစ်တည်မှု အရင်းအမြစ်လည်းဖြစ်ရဲ့။

ရှင်သန်ဖို့အတွက် တိုက်ပွဲဝင်တာဟာ တောရိုင်းကျွဲတကောင်ကနေ အာရုံခံအမွှေးအမှင်တွေကို သတိကြီးကြီးနဲ့ နေရာလွတ်တွေထဲ တိုးဝင်နေတဲ့ ပိုးဟပ်တကောင်အထိ လိုအပ်ချက်လည်းဖြစ်သည်။

အချိန်ကာလရဲ့တန်ဘိုးဆိုတာ အလုပ်တခုချင်းကို တဆစ်ချင်း ချိတ်ဆက်ထားသည့် အလုပ်အားလုံးရဲ့ ပြီးမြောက်မှုလို့ အဓိပ္ပါယ်ပေါက်စေရဲ့။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်ကတည်း ပိုးမွှားဝင်ရောက်လာတဲ့ ဒီစစ်သစ်ပင်ရဲ့ ဖက်ဆစ်ဝိဉာဉ်ကို ဆဲဗင်းဂျုလိုင်၊ မှိုင်းရာပြည့်၊ ဦးသန့်၊ အလုပ်သမားအရေးအခင်း၊ ရှစ်လေးလုံး၊ ရွှေဝါရောင် စသဖြင့် အစဉ်တစိုက်ဖယ်ရှားသန့်စင်ဖို့ကြိုးစားခဲ့ကြ။ အရွက်ခြွေခဲ့ကြ၊ အကိုင်းခုတ်ခဲ့ကြ။ ပင်စည်ပိုးသတ်ခဲ့ကြ။

သို့တိုင် ဒီစစ်သစ်ပင်က ပိုးမွှားပြည့်နှက် ဥယျာဉ်ကို ဖျက်လာတဲ့အခါ ၂၀၂၁ နွေဦးလူထုတော်လှန်ရေးဟာ အမြစ်ကတူးလှန်ဖို့ တာဝန်ရှိလာခဲ့သည်။ ရှိသည့်အတိုင်းလည်း လူငယ်မျိုးဆက်တို့က တပ်ဦးကရဲရဲတက်ပြီး တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြ၊ ရင်းနှီးပေးဆပ်ခဲ့ကြ၊ အောင်ပွဲဆီချဉ်းကပ်နိုင်ခဲ့ကြတာ ၂ နှစ်ဆိုတဲ့ ကာလတိုလေးအတွင်းမှာ မယုံနိုင်စရာ ဒီဖက်ဆစ်စစ်သစ်ပင်ကြီး ယိုင်လဲလာတာ မျက်ဝါးထင်ထင်။

“တသံတည်းညီ၊ တချီတည်းရုန်း” ဒီတခါ အဆုံးအဖြတ်တိုက်ပွဲကို နွဲဆင်ကြမည်။ “လူအဖြစ်ရှင်သန်ရတဲ့အဓိပ္ပါယ်၊ ငါတို့နိုင်မှဖြစ်မယ်” ဆိုတာ အားလုံးက လက်ခံထားကြပြီ။ တိုက်ပွဲပုံစံအစုံကို တီထွင်မှုရှိရှိ ဖော်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ပင်စည်ခြောက်ကာ အမြစ်ပုတ်နေသည့် ဒီစစ်သစ်ပင်အတွက် နောက်ဆုံးသစ်ရွက်မျှပင် မညွန့်မဖူးစေရ။ ဒီမြေမှာ မျိုးကောင်းမျိုးသန့် လူထုရင်နှစ် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ကို ပျိုးနိုင်စိုက်နိုင်ခဲ့ပြီ။ မျိုးစေ့မှန်သလို အပင်ကလည်းသန်သည်။ အနာဂတ်ဖက်ဒရယ်ငှက်တသောင်း အေးချမ်းစွာခိုနားဖို့ သစ်ကောင်းတပင် ရှင်သန်စိမ်းလန်းလာတော့မည်။ သမိုင်းရဲ့ ရင်ခုန်စရာအကောင်းဆုံးနေ့ရက်တွေက ရှေ့မှာစောင့်ဆိုင်းနေခဲ့ပြီ။ ဘာကို တွေဝေနေကြရအုန်းမည်နည်း။

အဖြေက တခုတည်းပင်။ ဒီယဉ်ကျေးတဲ့ လူ့ကမ္ဘာမှာ ဘယ်တောရိုင်းဥပဒေက အနိုင်ယူအုပ်စိုးလို့ ရနိုင်မတဲ့လဲ။ လူ့စိတ်ဟာ မကောင်းမှုမှာ မွေ့လျော်တတ်ပေမဲ့ ကောင်းမှုကို ကျင့်ဆောင်ရကောင်းမှန်း မမေ့မလျော့ခဲ့ကြ။ လူ့အသိဉာဏ်ဆိုတာက နောက်ဆုတ်သွားရိုးမရှိ။ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အသိပညာအဆောက်အဦဆိုတာကလည်း လူ့မိစ္ဆာတွေရဲ့ အကုသိုလ်တရားလောက်နဲ့ ဖြိုချလို့ ရကောင်းသည့်အရာမဟုတ်။ လူ့အတွင်းစိတ်ထဲမှာ မွေးကတည်းက ဘုရားတဆူပါလာပြီးသားဖြစ်သည်။ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှတဲ့အခိုက်အတန့်တွေဆိုတာ တခါတရံရှောင်လွှဲလို့မရခဲ့ပေမဲ့ ထာဝရတရားတော့မဟုတ်။

ဒီတော့ အမှန်တရားဟာအောင်ပွဲပဲဆိုတာ ဘယ်တော့မှ မသွေဖည်သည့် တလောကလုံးဆိုင်ရာ သစ္စာကျမ်းစာအုပ်ပဲဖြစ်သည်။ မြန်မာပြည်သူတို့အတွက်တော့ အောင်ပွဲဟာ စာမျက်နှာတိုင်းမှာဟု ဆိုရပေမည်။ ဒီလိုနဲ့ ဒီနေ့များ၊ နောက်တခါဒီနေ့တို့ ဒီစာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ ဘယ်တော့မှမရှိစေရ။

၃၀၊ ဇန်နဝါရီ၊ ၂၀၂၃

#TheCall

#ခေါ်သံ

နွေဦးဘူဖေးနှင့် တရားမျှတမှုဝိုင်

အယ်ဒီတာ့စကား

တခါကအတိတ်ကို အတိတ်မှာထားခဲ့ကြရအောင်ဟု ပြောခဲ့ကြသည်။ သမိုင်းအမှိုက်ထုပ်တွေကို ထားပစ်ခဲ့ပြီး ရှေ့ဆက်ကြဖို့ ဆော်ဩတာလည်းဖြစ်သည်။ သို့တိုင် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းက ရှေ့ကိုရောက်ခွင့်မရခဲ့။ အတိတ်နွံထဲ ပြန်ကျွံနစ်ရပြန်သည်။

ဒီတော့ အပြစ်ရှိတဲ့သူတွေကို အပြစ်မပေးခဲ့လို့ အခုလို အပြစ်မဲ့တဲ့သူတွေ အပြစ်ခံကြရတာဆိုသည့် စွဲချက်က ကျယ်လောင်လာပြန်သည်။ တကယ်လည်း အပြစ်ကျုးလွန်ခဲ့သူတို့က အပြစ်မှလွတ်မြောက်နိုင်မှန်းသိလာကြသောအခါ နောက်တခါ အပြစ်ထပ်ကျုးလွန်ဖို့ ဝန်မလေးတော့တာကို တွေ့လိုက်ရသည်။ အရင်ကထက်တောင် လက်ရဲဇတ်ရဲရှိလာသေးသည်။

အပြစ်ဒဏ် ဘာကြောင့်ပေးသလဲ။ လက်စားချေချင်လို့မဟုတ်။ မုန်းလို့၊ စိတ်နာလို့မဟုတ်။ ဒီလိုပြစ်မှုမျိုး နောက်ထပ်မကျုးလွန်အောင်၊ နောက်လူတွေ မကျုးလွန်ရဲအောင် လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုကာကွယ်ဖို့ ပြစ်ဒဏ်ပေးကြတာပဲဖြစ်သည်။ ကျုးလွန်ခဲ့သောအပြစ်အတွက် လျော်ကြေးပြန်တောင်းတာမဟုတ်။ နောက်ပြစ်မှုတွေအတွက် ကြိုတင်ဟန့်တားလိုသည့်သဘောဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးစကားမှာကျ​တော့ ကျူးလွန်ခဲ့သည့်ကိစ္စတွေအတွက် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု ရှိစေခြင်းဟု ဆိုသည်။ ဒီတော့ အပြောင်းအလဲကာလ တရားမျှတမှုကိုရှာဖွေခြင်းဆိုတာ မရှိမဖြစ်မိုးဖြစ်လာသည်။

နုရင်ဘတ်စစ်ခုံရုံးက နာဇီဗိုလ်ချုပ်တွေကို စစ်ရှုံးလို့ အပြစ်ဒဏ်ချခဲ့တာမဟုတ်။ မတရားသောစစ်ပွဲတခုကို စတင်ခဲ့ခြင်းနှင့် စစ်ပွဲအတွင်း ကျူးလွန်ခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုများအတွက်သာ အပြစ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ နိုင်တဲ့သူက ရှုံးတဲ့သူကို သူ့စိတ်ကြိုက်စီရင်တာမျိုးက တရားမျှတမှုနှင့် လားလားမှမဆိုင်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းအသစ်တခုကို တည်ဆောက်ရာတွင်လည်း စံတန်ဘိုးများအား တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ဖြစ်အောင်လည်း မဆောင်ကျဉ်းနိုင်။ အနိုင်ယူချင်သည့်စိတ်က တရားမျှတမှုကို ချဉ်းကပ်ရာတွင် အန္တရယ်အနံ့အသက်တွေကိုသာ သယ်ဆောင်လာပေလိမ့်မည်။ ဒါကြောင့်လည်း ငါရှုံးပါစေ၊ တရားကနိုင်ပါစေ ဆိုသည့်စကားမျိုးကို လူတွေက နှလုံးခွေ့ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ဘယ်လိုအဖြေပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘယ်ခရီးကိုရှေ့ဆက်ကြသည်ဖြစ်စေ ရှင်းစရာရှိသည့် အတိတ်တွေကိုတော့ မလွဲမသွေ ရှင်းကြရမည်သာ။ ဒါကို အန်ယူဂျီ ယာယီသမ္မတကြီးက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထုတ်ပြောခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရှေ့က နိုင်ငံရေးသမားအဆက်ဆက် ရှောင်ခဲ့သည့်ကိစ္စကို ဆွဲထုတ်လာခြင်းဟု ဆိုရမည်။ စစ်ရာဇဝတ်မှုအဖုံဖုံကို ပုံစံမျိုးစုံနှင့် ကျုးလွန်ခဲ့သူတို့အား အိပ်မပျော်အောင်လုပ်လိုက်တာလည်းဖြစ်သည်။ ဒီတပွဲမှာတော့ ပြည်သူတွေက သမိုင်းအမှိုက်ထုပ်တွေကို ရှေ့ဆက်သယ်သွားဖို့ မရှိ။ ကိုယ့်အမှိုက် ကိုယ်ရှင်းကြပေလိမ့်မည်။

အနာဂါတ် မြန်မာလူ့အဖွဲ့အစည်းကို အေးချမ်းလုံခြုံစေချင်သည်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ နောက်ကျောလုံစေချင်သည်ဆိုလျှင်တော့ ပြီးတာတွေ ပြီးပါစေ ကိတ်မုန့်ပေါ်မှာ ဖယောင်းတိုင်ထွန်းလို့မရ။ အတိတ်ကပြစ်မှုတွေကို သင်ပုန်းချေရေးနှင့် မစ်ရှိတ်လုပ်လို့မရ။ အမျိုးသားရင်ကြားစေ့ရေးဝိုင်ကို တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးဖန်ခွက်ထဲမှာ ထည့်ပါ။ နိုင်ငံရေးကနေ စစ်တပ်အပြီးတိုင်ဆုတ်ခွာခြင်းကို နွေဦးဘူဖေးရဲ့ ဒီနေ့အတွက် အထူးဟင်းလျာအဖြစ် တင်ဆက်လိုက်ပါ။ တရားမျှတမှုသည် ဖက်ဒရယ်ညကောင်းကင်၌ ကြယ်ငါးကလေးများအဖြစ် ကူးခတ်နေပေလိမ့်မည်။

၁၂၊ ဒီဇင်ဘာ၊ ၂၀၂၂

#TheCall

#ခေါ်သံ

အပြင်မှာ မိုးက ဖွဲဖွဲစွေနေသည်။ မြက်ရိုင်း ခြုံရိုင်းတို့ ထူသိပ်သည့်ကွင်းပြင်မှာ နွားတအုပ်ကို စားကျက်လှန်ထားတာတွေ့ရသည်။ ကောင်းကင်က မလင်း။ တိမ်ညိုတို့ ညို့တက်နေသည်။ ဆမ်လော့လို့ခေါ်သည့် ဆိုက်ကားတွဲလေးကို ဖြည်းဖြည်းချင်း နင်းလာသည့် နွမ်းဖတ်ဖတ် မိန်းမငယ်လေးခမျာ မိုးရေတွေရွှဲနစ်နေရှာသည်။ သိုပေမယ့် သူ့ပုံပန်းက ပြိုသည့်မိုးကို မမှုသည့်နှယ်။ ဆမ်လော့ပေါ်မှာတော့ မဲမဲညစ်ညစ်ကလေးငယ်တဦးနှင့် တမြို့လုံးလှည့် မွှေနှောက်ကောက်ယူလာသည့် အမှိုက်အိတ်မဲမဲ အထုတ်များ။ သူများတွေ မလိုလို့လွှင့်ပစ်ပေမယ့် သူတို့အတွက် ဝမ်းတထွာစာကို ရှာဖွေတွေ့ခဲ့လေပြီ။

အရှိန်ဖြင့်ဖြတ်မောင်းသွားသည့် နောက်ဆုံးပေါ် ကားကြီးတစင်းကြောင့် ဗွက်အိုင်ထဲကရေတွေ ဖွားကနဲလွင့်သွားသည်။ မိုးက ပိုလို့သဲလာပြန်သည်။ ကလေးငယ်က အမေကို မမီ့တမီ လှမ်းဆွဲနေရှာသည်။ မိန်းမငယ်က သူ့လက်ကျန်ခွန်အားတွေကိုစုကာ ဆမ်လော့ကို အားစိုက်ပြီး ဖိနင်းလိုက်လေသည်။

မှန်တံခါးနောက်ကနေ သည်မြင်ကွင်းကလေးကို ငေးကြည့်နေမိသည်။ သည်ကမ္ဘာမြေအပြင်သည် မညီညာသော သဘာဝရှိသည်။ တောင်တန်းတွေ ကုန်းမြင့်တွေ လွင်ပြင်တွေ ချိုင့်ဝှမ်းတွေဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ မြစ်တို့က မြင့်ရာမှ နိမ့်ရာသို့ စီးဆင်းကြသည်။ ငယ်ငယ်တုန်းက ရေသံသရာလည်ပုံကို သင်ကြားခဲ့ဘူးသည်။ မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့သည် သံသရာကို ယုံကြည်ကြသည်။ တသံသရာလုံး ကိုယ့်နောက်ကိုလိုက်သည့် ကံ၊ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်ကြသည်။ ကောင်းတာလုပ်ရင် ကောင်းတာဖြစ်မယ်၊ မကောင်းတာလုပ်ရင် မကောင်းတာဖြစ်မယ် တဲ့။ သည်တော့ သည်ဘ၀ ဒုက္ခဆင်းရဲတို့သည် ကိုယ့်ကြောင့်သာပေပဲလို့ လက်ခံလိုက်ကြသည်။ ကိုယ် အရင်အဆက်ဆက်က ပြုခဲ့ဘူးသည့် မကောင်းမှုတို့ အကျိုးပေးပေပဲလို့ တွေးပြီးဖြေသိမ့်ကြသည်။ သို့ဆိုလျင် ရှေ့အနာဂတ်ကောင်းဖို့ရာ ခုအချိန်မှာ ကောင်းတာတွေလုပ်ဖို့ မလိုအပ်ပေဘူးလား။

လက်တွေ့မှာတော့ လက်ငင်းဆင်းရဲဒုက္ဒတို့မှ လျော့ပါးသက်သာဖို့ရာ၊ လွတ်မြောက်ဖို့ရာ ကောင်းသည် မကောင်းသည် ခွဲခြားမနေအားတော့။ ခြင်းထဲကကြက်တွေလို အပေါက်ကလေးမြင် လုယက်တိုးထွက်နေကြရသည်။ ကိုယ့်မျက်စိရှေ့မှာကလည်း လောလောဆယ် မကောင်းတာတွေလုပ်နေပါလျက် တိုးတက်ကြီးပွားနေကြ၊ အထွတ်အထိပ်ရောက်နေကြ၊ ချမ်းသာသုခပေါ် စံစားနေကြတာတွေ တွေ့နေရသည်မဟုတ်လား။ သံသရာကို ငဲ့ကြည့်မနေအားတော့။ ကံ၊ ကံ၏အကျိုးကို မတွေးချင်ကြတော့။ သည်လိုနှင့် မကောင်းမှုသံသရာဝဲဂယက်ကြီးက အကုန်လုံးကို ဆွဲချစုပ်ယူနေလေတော့သည်။

ဝါဆိုလပြည့်နေ့မှာပင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် ဓမ္မစကြာတရားကို ဟောပြောပြီး သစ္စာလေးပါးကို ထုတ်ဖော်ရှင်းလင်းပြခဲ့သည်။ လောကသုံးပါးတွင် မလွှဲမရှောင်သာသော ဒုက္ခသစ္စာဟူသည် အမှန်ရှိ၏။ ထိုဒုက္ခဖြစ်ရခြင်း အကြောင်းတရားတို့သည်လည်း ရျာလျှင်တွေ့နိုင်၏။ ထိုဒုက္ခတို့မှ ကင်းရာစင်ရာ လွတ်မြောက်ရာသည် စိတ်ကူးယဉ်မဟုတ်။ မက်လုံးမဟုတ်။ တကယ်ရျိသော တရားဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ထိုလွတ်မြောက်ရာသို့ သွားနိုင်၊ ရောက်နိုင်သောလမ်းကို ရှာကြရသည်။ ထိုလမ်းကိုလည်း ဘုရားရှင်က ညွုန်ပြတော်မူခဲ့သည်။ ၈ သွယ်သောလမ်းတို့ခင်းထားသည့် မဂ္ဂင်တရားပေတည်း။

ဘဝတွင် ချမ်းသာသုခကို အလိုရှိလျှင် ဒုက္ခ၊ ဒုက္ခဖြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ရာနှင့် လွတ်မြောက်ရာနည်းလမ်း စသည့် အချက် ၄ ချက်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိမြင်ကြဖို့လိုပေသည်။ သိမြင်အောင် ရှင်းပြထားသော တရားတော်ကလည်း နှစ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော်ကတည်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီးသား။သို့သော် လူတို့တွင် ဒုက္ခတို့သည် ယနေ့တိုင် ပြည့်ှနှက်နေဆဲ။ တရားတော်များ မှားလေရော့သလား။ ထိုသို့ ယုံမှားသံသယမူ မဖြစ်အပ်ပေ။ တရားကိုသိသော်လည်း အရေးအကြီးဆုံး အချက်တခုကို မေ့လျော့ထားလျင် ဒုက္ခမှာပင် နစ်မြုပ်နေပေလိမ့်မည်။ ယင်းမှာ အတ္တာဟိ အတ္တနော် နာထော မိမိကိုယ်သာ အားကိုးရာဖြစ်ပေသည်။ ကိုယ့်အားကိုယ့်ကိုး ကြိုးစားမှုမရှိလျှင် လွတ်မြောက်ရာမရှိနိုင်။

လူသည် အစုအဖွဲ့နှင့် ရပ်နှင့်ရွာနှင့် အသိုင်းအဝန်း နိုင်ငံစသည် ဖွဲ့တည်နေတတ်လာခဲ့သည်နှင့်အမျှ အများနှင့်အတူ ကိုင်းကျွန်းမှီ ကျွန်းကိုင်းမှီ နေထိုင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ တဦးနှင့်တဦး ယိုင်းပင်းကူညီလာခဲ့ကြသည်။ ဆရာ့ထံက ပညာကို ဆည်းပူးသည်။ နေထိုင်မကောင်းလျင် ဆရာဝန်ဆီသွားသည်။ ဝမ်းဆွဲသည်က မီးဖွားပေးသည်။ သို့သော် မိခင်ကိုယ်တိုင်ကလည်း ကိုယ့်ရင်နှစ်သားအတွက် ညှစ်အားပြုရသည်သာ။ အားပေးထောက်ခံမှုတွေ၊ လက်တွဲဖေးမမှုတွေ၊ လမ်းပြကူညီမှုတွေ မည်မျှပင်ရှိစေ မိမိတို့ကိုယ်တိုင်က အားထုတ်လုပ်ကိုင်မှု မပြုလျှင်မူ ဘာမှ ဖြစ်လာလိမ့်မည်မဟုတ်။ ဘာကိုမှလည်း မျှော်လင့်မနေနှင့်တော့။

အပြင်မှာ မိုးစက်ကလေးတွေက သဲလိုက်ဖွဲလိုက်။ ဘယ်တော့တိတ်မှာလဲ မိုးရယ်။ လုပ်စရာတွေရှိသေးသည်။ ဒီလိုပဲ အမိုးတမိုးအောက်မှာ ထိုင်စောင့်နေလို့မရ။ မိုးတွင်းရောက်ပြီမှန်းသိလျက် ထီးမဆောင်မိခဲ့သည့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်သာ အပြစ်တင်ရတော့မည်။ မိုးကာစ အစုတ်ကလေးကိုပဲဆွဲကာ လုံနိုင်သမျှလုံအောင်အုပ်ရင်း လမ်းပေါ် ထွက်လာလိုက်သည်။ မိုးသိပ်သည်းလာရင်တော့ နီးရာမှာ ဝင်ခိုရပေအုန်းမည်။ သည်လိုပဲ စိုတော့လည်းစို၊ ခိုတော့လည်းခိုရင်း လိုရာကိုဆက်ကြရသည်မဟုတ်ပါလား။

(အယ်ဒီတာ့စကား)

ရောင်ခြည်ဦးအလုပ်သမားရေးရာဂျာနယ်

အတွဲ ၂၊ အမှတ် ၃

အကျဉ်းထောင်

ဒီမိုကရေစီမရှိတဲ့နိုင်ငံဟာ အကျဉ်းထောင်ကြီးတခုနဲ့တူတယ်တဲ့၊ ဒီလိုဆို ငါတို့အားလုံးဟာ အကျဉ်းသားတွေပေါ့။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘာအပြစ်ကျုးလွန်လို့ ကျုးလွန်မှန်းမသိပဲ အကျဉ်းကျခဲ့ကြရ။ ထုချေခွင့်မရှိ၊ အသနားခံခွင့်မရှိ၊ လွတ်ရက်ဘယ်နေ့မှန်းမသိ။

မင်းတို့ဘာကောင်ကြီးဖြစ်ခဲ့ဖြစ်ခဲ့ ဗူးဝမှာချိတ်ထားခဲ့ကြတဲ့။ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်ဗူးဝမှာ ငါတို့လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ထားရစ်ခဲ့ကြရပြီ။ လူ့အခွင့်အရေးတွေ ဒီမှာလာမပြောနဲ့၊ လူဆိုတာကိုတောင် မေ့ပစ်လိုက်ကြ။ ခါးကိုချိုးထား၊ ခေါင်းကိုငုံ့ထား၊ မော့မကြည့်နဲ့။ ပုံစံခန်းထဲမှာ တဖုန်းဖုန်း တဗြင်းဗြင်း ဆံပင်ကအစ ထူးသံအဆုံး ပုံစံသွင်းပစ်လိုက်တယ်။ အရှင်နဲ့ကျွန်ဆက်ဆံရေး၊ သခင်အားရကျွန်ပါးဝအုပ်ချုပ်ရေး၊ သခင်မြင်အမြီးတနှံ့နှံ့ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ပစ်လိုက်တဲ့အရိုးတချောင်း အားကြီးသူကိုက်ဝါးကြေးတောနက်ကြီးထဲ ကြပ်ခိုးစွဲနေတဲ့အမှောင်ထု။

 

ထောင်အပြင် တိုက်ရှိတယ်။ အမှောင်တိုက်ရှိတယ်၊ စစ်ခွေးတိုက်ရှိတယ်။ ရေတိုက်ရှိတယ်၊ ကော်တိုက်ရှိတယ်။ လူတယောက်ကို မသေရုံလေး ရှင်နေအောင်လုပ်ပြရမလား၊ ရှင်နေရုံလေး သေအောင်သတ်ပြရမလား။ မသတ်ပဲ တဖြည်းဖြည်းသေသွားချင်သေးလား။ အုတ်ရိုးအထပ်ထပ်နောက်မှာ ငရဲဟာ သူ့အကန့်လိုက်။ 

ရှင်နေတဲ့သူတွေသာ ငရဲကြောက်တာ၊ သေသွားတဲ့သူတွေက ငရဲလည်း ကြာတော့ နေတတ်သွားတာပဲ။ သံတိုင်တွေကိုမမြင်တော့ဘူး။ အုတ်ရိုးတွေကို သတိမရတော့ဘူး။ ပဲဟင်းကို အပျစ်ခပ်တတ်လာတယ်။ ပုံစံငပိကို ငရုတ်သီးတောင့်ပါအောင် တောင်းတတ်လာတယ်။ တာလ​ပေါကို အရွက်ချည်းပဲဆယ်တတ်လာတယ်။ ဘောက်ဆင်းဘဝကလာတော့ အမြဲစိမ်းဘဝကို သာယာတတ်လာတယ်။ စည်းကမ်းထိန်းဖြစ်ရင် မျက်ထောင့်နီတတ်လာတယ်။ ဘုတ်ကိုင်ဆို ထိုင်ပုံကအစပြောင်းလာတယ်။ အခန်းလူကြီးဖြစ်ရင် ဘယ်လိုစံပယ်ရမှန်းသိလာတယ်။ တန်းစီးဟာ ဝါးရင်းတုတ်တချောင်းခါးထိုးပြီး လူမြင်ရင် ငါးလိုးမသားချည်းဆဲတော့ပဲ။ 

နေ့တွေအားလုံးဟာ ပုံစံပဲ။ မနက်ကစ်ပုံပုံပြီးချိန်ကနေ ညဘက် အိပ်ချိန်ဆိုတဲ့အသံကြီးထွက်လာတဲ့အထိ အားလုံးပုံစံပဲ။ ဒီအခန်းပဲ၊ ဒီအဆောင်ပဲ။ ဒီခြိမ်းသံခြောက်သံတွေ၊ ဒီဆဲသံတွေပဲ။ ဖမ်းရက်ချုပ်ရက်ရှိရင် လွှတ်ရက်လွတ်ရက်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အချုပ်ခန်းထဲမှာ ဖတ်ခဲ့ဖူးတဲ့စာသားကို တခါတခါ သတိရမယ်။ မနက်ဗူးဝက လွတ်လူခေါ်သံကြားတဲ့အခါ ကိုယ့်နာမည်များလား နားစွင့်မယ်။ ကျစတုန်းကလည်း ကြောင်တယ်၊ ကြာလာတော့လည်းကြောင်တယ်၊ လွတ်ကာနီးတော့လည်းကြောင်တယ်။ လူတိုင်း ကြောင်သုံးကြောင် တကောင်ကောင်ပဲ။ 

ဘာမှမလုပ်ပဲ အိပ်နေရင်တောင် ထောင်စည်းကမ်း အချက်များစွာထဲက တခုခုကို ချိုးဖောက်နေတာပဲ တဲ့။ ၈ ပေခန်းထဲမှာ ထည့်ပိတ်ထားတဲ့ ကိုယ့်မြေးလောက်ရှိတဲ့လူငယ်လေးကို မင်းကလူမိုက်လားလို့ ပင်စင်ယူကာနီး အရာရှိအိုကြီးတကောင်က မေးသလိုပေါ့။ လူတယောက်သတ်ဖို့ သူတို့အဖို့တော့ လျှောက်လွှာစာရွက်တရွက်ပဲလိုတယ်။ အဲဒီမတရားမှုတွေကိုဆန့်ကျင်ဖို့ ငါတို့မှာ ကျောပဲရှိတယ်။ ငါတို့ကျောဟာ ငါတို့လက်နက်ပဲ။ ငါတို့ဒဏ်ရာဟာ ငါတို့အောင်ပွဲပဲ။ သုမနကျောမှာသမိုင်းတွေနဲ့။ 

ခြေကျင်းခတ်တယ်၊ တိုက်ပိတ်တယ်။ ရေချိုးပိတ်တယ်၊ ထောင်ဝင်စာပိတ်တယ်။ အဆောင်ပြောင်းတယ်၊ ထောင်ပြောင်းတယ်။ သူတို့ဖိနှိပ်မှုယန္တရားက စုံတယ်။ နံရံမှာ စာရေးတယ်။ သံမံတလင်းမှာ စာသင်တယ်။ တောင်ယာမှာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်တယ်။ အသက်ရှင်အောင်နေတာ တော်လှန်ရေးပဲ။ ဟင်းမပါရင်နေ၊ သတင်းပါဖို့လိုတယ်။ အုတ်ရိုးအပြင်နဲ့ အုတ်ရိုးအတွင်းဟာ ဖေးကူအားပေးရင်း၊ သံတိုင်နောက်မှာ အတောင်ပံတဖြတ်ဖြတ်ခပ်ရင်း၊ ဆိတ်ဖလူးရနံ့မှာ မိမိကိုယ်ကိုရှာဖွေရာကနေ ဘဝတက္ကသိုလ်မှာ ဘွဲ့ထိုထိုရတဲ့အထိ အချင်းချင်း ကူညီရင်း စောင့်ရှောက်ရင်း လက်ဆင့်ကမ်းသင်ကြားရင်း နိုင်ကျဉ်းဟာ ပြိုင်မြင်းတွေဖြစ်လာတယ်။ 

အုတ်ရိုးနဲ့သံတိုင်တွေပေါ် နေရောင်ကဖြာကျလို့၊ 

ဘယ်ရှုခင်းမှ ဒဏ်ရာတွေလောက်မလှဘူး။ 

အကျဉ်းထောင်ကြီးတွေဟာ ပြတိုက်ဖြစ်လာတဲ့အခါ။

- - - - - 

နှင်းခါးမိုး

ကဗျာဆရာနဲ့ နိုင်ငံရေး (မောင်သစ်တည်)

နိုင်ငံရေးမှာ ပြဿနာနှစ်မျိုးရှိတယ်။ ပါတီ (နိုင်ငံရေး) ပြဿနာနဲ့ တော်လှန်ရေး (နိုင်ငံရေး) ပြဿနာတို့ဖြစ်ပါတယ်။ ပါတီပြဿနာမှာ နိုင်ငံရေးပါတီများဟာ သွားမယ့်ပန်းတိုင်ရဲ့ သဘာဝ၊ ပန်းတိုင်ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကို သဘောတူကြတယ်။ ဒါပေမယ့် သွားပုံသွားနည်းပေါ်လစီမှာ ကွဲလွဲကြတယ်။ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အများကြီးရှိတာဟာ သဘာဝကျတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ မိမိတို့ရည်ရွယ်တဲ့ပန်းတိုင်ကို ရောက်ပါ့မယ်ဆိုတာ ဘယ်နိုင်ငံရေးပါတီကမှ ယုံကြည်လောက်အောင် သက်သေမပြနိုင်လို့ပဲ။ နောက်တခုကတော့ ပုဂ္ဂလိကရဲ့အကျိုး၊ အစုတခုရဲ့အကျိုးကို စွန့်လွှတ်ခြင်း မပြုပဲ ဘယ်ပန်းတိုင်ကိုမှ မရောက်နိုင်လို့ပဲ။ ပုဂ္ဂလိကတို့၊ အစုတို့ဆိုတာကလည်း စွန့်လွှတ်မှုအနည်းဆုံးလမ်းကို ရွေးကြမှာ ရှာကြမှာ ဓမ္မတာပဲ။ ပါတီနိုင်ငံရေးမှာ ပါတီတိုင်းဟာ ကိုယ့်ပါတီဝင်တွေ သဘောပေါက်အောင်၊ နားလည်အောင် လုပ်ရတယ်။ ပါတီဝင်တွေရဲ့ စဉ်းစားဉာဏ်ကို ဆွဲဆောင်သိမ်းသွင်းရတယ်။ ကိုယ့်လမ်းစဉ်က အခြားလူတွေရဲ့လမ်းစဉ်ထက် မှန်ကြောင်း၊ ပန်းတိုင်ကို သွားရာမှာ ထိရောက်ကြောင်း၊ လူထုသဘောပေါက်အောင် လုပ်ဖို့အတွက် အချက်အလက်တွေ ရှာဖွေရတယ်။ ရှင်းလင်းပြရတယ်။ ပါတီနိုင်ငံရေးမှာ ခံစားချက်တွေကို ပြဒါးချိန် နည်းနည်းမှာရှိနေအောင် ထိန်းထားဖို့လိုတယ်။ တက်ကြွဖွယ်မိန့်ခွန်းတွေ၊ လှုံ့ဆော်မှုတွေဟာ လိုအပ်တာ မှန်ပါတယ်။ တချို့လူတွေက ဒီလို တက်ကြွဖွယ်စကားတွေကို ကြားရမှ စိတ်အားထက်သန်မှု ရှိလာတတ်ကြတာကိုး။ ဒါပေမယ့် ပါတီနိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ တရားလိုရှေ့နေ၊ တရားခံရှေ့နေတွေရဲ့ ဟန်ဆောင်ခံစားချက်မျိုးတွေကိုသာ ပြသင့်တယ်။ တကယ့်ခံစားချက်မျိုးတွေကို ထုတ်မပြသင့်ဘူး။ လွှတ်တော်ထဲမှာ ဘယ်လောက်ပဲ ငြင်းခုန်ရန်ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ပြိုင်ဘက်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ အပြင်မှာ တယောက်အိမ်ကို တယောက်သွားပြီး ထမင်းစားနိုင်တာမျိုး ဖြစ်ရမယ်။ ပါတီနိုင်ငံရေးမှာ တယူသန်သမားတွေအတွက် နေရာမရှိဘူး။

တော်လှန်ရေးနိုင်ငံရေး ပြဿနာကတော့ ပန်းတိုင်နဲ့ပတ်သက်လို့ အစုအမျိုးမျိုးမှာ အမြင်အမျိုးမျိုးကွဲနိုင်တဲ့ ပြဿနာဖြစ်တယ်။ ဒီလို သဘောထားအယူအဆ ကွဲလာကြရင် စေ့စပ်တာ၊ အပေးအယူလုပ်ရာတာတွေ မရှိတော့ဘူး။ အစုတစုဟာ အခြားအစုတစုကို ရန်သူလို့ သဘောထားလာလိမ့်မယ်။ ကောက်ကျစ်တယ်၊ ရူးသွပ်တယ်လို့ သဘောထားလာလိမ့်မယ်။ တော်လှန်တဲ့နိုင်ငံရေးပြဿနာတိုင်းဟာ ပြင်းထန်တဲ့ နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲကြီးတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ တော်လှန်ရေး ပြဿနာမှာ စကားပြောသူ ခေါင်းဆောင်ဟာ စဉ်းစားဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိတဲ့ အရာတွေပြောပြီး လူထုကို စည်းရုံးလို့မရဘူး။ လူထုရဲ့ခံစားချက်ကို နှိုးဆွပေးဖို့ဖြစ်တယ်။ ကိုယ့်ပန်းတိုင်ကို လိုက်လာချင်အောင်၊ တဘက်ပြိုင်ဘက်ကို အပြတ်အသက်တိုက်ခိုက်ချင်လာအောင် ဟောပြောလှုံ့ဆော်ဖို့ဖြစ်တယ်။ တော်လှန်တဲ့ နိုင်ငံရေးမှာ တယူသန်သမားတွေလိုတယ်။

ဒီကနေ့ကမ္ဘာမှာ တကယ့်အစစ်အမှန် တော်လှန်ရေးကျတဲ့ ပြဿနာကြီးတရပ် ရှိနေတယ်။ အဲဒီပြဿနာကတော့ လူမျိုးရေး တန်းတူညီမျှမှုပဲ။ အရင်းရှင်စံနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်စံနစ်၊ ကွန်မြူနစ်စံနစ်တို့ရဲ့ကြားက ငြင်းခုံမှုဟာ တကယ်တော့ ပါတီပြဿနာ၊ ပါတီနိုင်ငံရေး ပြဿနာပဲ။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ သူတို့သွားနေတဲ့ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်က အတူတူဖြစ်နေတယ်။ သူတို့ရည်မှန်းချက်ဟာ ဗားတော့ဘရတ်ရဲ့ နာမည်ကျော် စာကြောင်းတကြောင်းနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ 'အရင်ဖျက်ပစ်၊ ကျင့်ဝတ်နောက်မှ၊ အောင်ပွဲရတည့်' ဆိုတဲ့အတိုင်းပါပဲ။
စက်မှုနည်းပညာ ထွန်းကားနေတဲ့ တိုင်းပြည်အားလုံးမှာ သူတို့ဘာသာသူတို့ ဘယ်လိုပဲ နိုင်ငံရေးတံဆိပ်တွေတပ်တပ် သူတို့ပေါ်လစီကတော့ အခြေခံအားဖြင့် အတူတူပါပဲ။ သူတို့ရဲ့ပန်းတိုင်က ရုပ် နာမ်ဖွဲ့စည်းမှုတခုဖြစ်တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဝင်တိုင်းကို စိတ်ကျန်းမာခွင့်နဲ့ ကိုယ်ကျန်းမာခွင့် ရရှိစေဖို့ပါပဲ။ အဲဒီရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်ရဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ သင်္ကေတကတော့ ကိုယ်လုံးတီး မွေးကင်းစ ကလေးငယ်ကလေးဖြစ်ပြီး အဖျက်သဘောဆောင်တဲ့ သင်္ကေတကတော့ သတ်ဖြတ်ညှင်းပမ်းရေးစခန်းတွေက အစုလိုက်အပြုံလိုက်ဖြစ်နေတဲ့ အလောင်းတွေပါပဲ။

ခေတ်ပြိုင်နိုင်ငံရေးမှာ ကြောက်စရာအကောင်းဆုံးနဲ့ စိတ်ပျက်စရာအကောင်းဆုံးကတော့ သူတို့လုပ်နေတဲ့နိုင်ငံရေးဟာ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ အချက်အလက်ကို ဦးစားပေးရမယ့် ပါတီနိုင်ငံရေး ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို အသိအမှတ်မပြုပဲ ငြင်းဆိုနေတဲ့ ကိစ္စပါပဲ။ တော်လှန်တဲ့နိုင်ငံရေးသာ ရှိရမယ်လို့ အတင်းပြောနေတဲ့ ကိစ္စပါပဲ။ ဒီအချက်ကို လက်ခံသူများဟာ အဓိကအားဖြင့် ကွန်မြူနစ်တွေချည်း ဖြစ်ကြပေမယ့် သူတို့ချည်းပဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အာဖရိကန်လူမျိုးတယောက်က လူမျိုးရေးတန်းတူညီမျှမှုအတွက် သူ့အသက်ကို စွန့်လွှတ်သွားတယ်ဆိုရင် သူ့စွန့်လွှတ်မှုဟာ အဓိပ္ပါယ်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ကိုယ်ပိုင်ပုဂ္ဂလိက်ဆေးခန်းတွေနဲ့ ထိန်းသိမ်းမလား၊ ဘုံပိုင်လုပ်ထားတဲ့ ဆေးကုသမှုနဲ့ ထိန်းမလားဆိုတဲ့ လက်တွေ့ပေါ်လစီဆိုင်ရာ ကိစ္စကလေးမျိုးတွေကြောင့် လူတွေဟာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ လွတ်လပ်မှုတွေကို အဆုံးရှုံး ခံနေကြရတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အသက်တွေကို စွန့်လွှတ်နေကြရတယ်။ ဒါမှမဟုတ် တနေ့မှာ လူမျိုးနွယ်ကြီးတခု ပျက်သုန်းသွားလောက်သည်အထိ စစ်တွေတိုက်နေကြတယ်ဆိုတာကတော့ တော်တော်ကို အဓိပ္ပါယ် ကင်းမဲ့တယ်။

ကျနော်တို့ခေတ်ရဲ့ ထူးခြားမှုနဲ့ ဆန်းသစ်မှုကတော့ တိုးတက်နေတဲ့နိုင်ငံတိုင်း၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းမှာ နိုင်ငံရေးရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်ပန်းတိုင်ဟာ (တိတိကျကျပြောရရင်) နိုင်ငံရေးမဆန်ပဲ ဖြစ်နေတယ်။ တနည်းပြောရရင် ကျနော်တို့ခေတ် နိုင်ငံရေးဟာ လူတွေကို လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ နိုင်ငံသားတွေလို့ သဘောမထားပဲ လူ့ခန္ဒာကိုယ်တွေ၊ ယဉ်ကျေးမှုမတိုင်ခင် နိုင်ငံရေးမတိုင်ခင်က လူသတ္တဝါတွေလို့ သဘောထားနေတယ်။ ဒီမှာတင် ဘယ်လိုဖြစ်လာသလဲဆိုတော့ လူပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့လွတ်လပ်မှုကို လေးစားစိတ်ဟာ အကြီးအကျယ်လျော့နည်းသွားပြီး နိုင်ငံတော်ရဲ့ အာဏာဆန်တဲ့ အာဏာစက်ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်းငါးဆယ်လောက်ကထက် အဆမတန်ကြီးထွားလာခဲ့တယ်။ ဒီနေ့ခေတ်ရဲ့ အဓိက နိုင်ငံရေးပြဿနာဟာ လူ့ရဲ့လွတ်လပ်ခွင့်ကို အလေးမထားပဲ လူ့ရဲ့လိုအပ်ချက်ကို အဓိကထားနေလို့ ဒီလိုဖြစ်လာရတာပဲ။

သက်ရှိသတ္တဝါတွေအနေနဲ့ ကျနော်တို့အားလုံးဟာ သဘာဝလိုအပ်ချက်တွေရဲ့ ကျေးကျွန်တွေချည်းပါပဲ။ ကျနော်တို့ ကျန်းမာနေဖို့အတွက် အစားအစာ၊ အအိပ်၊ အလင်းရောင်နဲ့ လေ ဘယ်လောက်လိုသလဲဆိုတာ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ရွေးချယ်ခွင့်ရှိတာ မဟုတ်ဘူး။ အသက်ရှင်ဖို့ ကျန်းမာဖို့အတွက် ကျနော်တို့မှာ အဲဒီပစ္စည်းတွေ တစုံတခုသော အတိုင်းအတာထိ လိုတယ်။ ကျနော်တို့အားလုံးမှာ ညီတူညီမျှလိုနေတယ်။

ခေတ်တိုင်းဟာ နိုင်ငံရေးနဲ့ လူမှုရေး အတွေးအခေါ်တွေမှာ တဖက်သတ်ကျတာချည်းပဲ။ ကိုယ်အရေးပေး အထင်ကြီးတဲ့တန်ဘိုးတွေကို အကောင်အထည်ဖေါ်ဖို့၊ လက်ဝယ်ရဖို့အတွက် အခြားတန်ဘိုးတွေကို လစ်လျူရှုခဲ့ကြရတယ်။ စွန့်ပစ်ခဲ့ရတာတွေတောင်ရှိတယ်။ ကဗျာဆရာတယောက်၊ သို့မဟုတ် အနုပညာရှင်တယောက်ရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းနဲ့ ဆက်သွယ်မှု၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ဆက်သွယ်မှုဟာ (အာဖရိကတိုက်နဲ့ အခြားသော ခေတ်နောက်ကျတဲ့ ပဒေသရာဇ်တပိုင်း နိုင်ငံများကလွဲရင်) ခါတိုင်းထက် ခက်ခဲရှုပ်ထွေးနေတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ လူတိုင်းအဖို့ အစားအစာရဖို့၊ အားလပ်ချိန်ရဖို့၊ ပျော်ရွှင်မှုရဖို့ အရေးကြီးနေတဲ့အချိန်မှာ အနုပညာဟာ အဲဒီကိစ္စတွေနဲ့ ဘာမှမဆိုင်ပဲ ဖြစ်နေလို့ပဲ။ အဲဒီကိစ္စတွေကို ဖြေရှင်းမပေးနိုင်လို့ပဲ။ အမှန်ကတော့ အနုပညာဆိုတာ တဦးချင်းနဲ့ဆိုင်တဲ့ကိစ္စ၊ လူတဦးချင်းခံစားရတဲ့ကိစ္စ၊ လူအများက ခံစားလာနိုင်မှ စိတ်ဝင်စားလာမှ အနုပညာဟာ အများနဲ့ဆိုင်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်လာတာ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီစိတ်ဝင်စားမှုဟာ လက်ရှိလူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ သိပ်ခေတ်စားမလာသေးဘူး။
လူ့အဖွဲ့အစည်းက အနုပညာတို့ ဘာတို့ကို စိတ်ဝင်စားလာတယ်ဆိုရင်လည်း မယုံသင်္ကာစိတ်နဲ့ စိတ်ဝင်စားတာပဲ ရှိသေးတယ်။ အနုပညာကို ၀ါသနာပါတဲ့သူဟာ ထူးခြားတဲ့လူလို့ပြောရင် အများက သက်သက်အသားယူတာပဲ၊ ဟန်များတာပဲ၊ သူတို့ထက် အသာစီးယူ ပြောတာပဲဆိုပြီး စိတ်ထဲမှာ အောက်သက်သက်ဖြစ်တတ်ကြတယ်။ ဒီလိုနဲ့ အနုပညာရှင်တိုင်းဟာ လူ့ယဉ်ကျေးမှုကြီး လူ့အဖွဲ့အစည်းကြီးနဲ့ ကဏ္ဏကောစဖြစ်နေတတ်တယ်။

ကျနော်တို့ခေတ်မှာ အနုပညာတခုကို ဖန်တီးခြင်းသည်ပင်လျှင် နိုင်ငံရေးလုပ်ဆောင်ချက်တခုဖြစ်တယ်။ (အနုပညာလက်ရာဟာ သိပ်မကောင်းသည့်တိုင် လူတစုကသာ သဘောကျနေတဲ့ အနုပညာမျိုးဖြစ်နေသည့်တိုင်) အနုပညာရှင်ရယ်လို့ တည်ရှိနေသမျှ၊ သူတို့ကောင်းမယ်လို့ ထင်တာတွေကို ဖန်တီးနေသမျှ၊ အုပ်ချုပ်သူတွေကို သတိပေးဖို့ လိုအပ်တဲ့အချက်တွေကိုတော့ သူတို့ သတိပေးနေအုန်းမှာပဲ။ အအုပ်ချုပ်ခံရသူတွေဟာ အမည်မသိတဲ့ စက်ရုပ်တွေမဟုတ်ပဲ မျက်နှာရှိတဲ့လူတွေ၊ အသွေးအသားနဲ့လူတွေ ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို သတိပေးနေအုန်းမှာပဲ။

ကဗျာဆရာတယောက်ဟာ စာပေမတတ်တဲ့ လယ်သမားတယောက်နဲ့ တွေ့တယ်ဆိုပါတော့။ ဒါကြောင့်မို့ တယောက်နဲ့တယောက် စကားပြောဖို့ ဖြစ်ချင်မှ ဖြစ်ကြလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် အရာရှိတယောက်နဲ့ တွေ့တယ်ဆိုရင် သူတို့နှစ်ယောက်စလုံးရဲ့စိတ်ထဲမှာ မသင်္ကာစိတ်တွေ ပေါ်လာတယ်။ တယောက်ကိုတယောက် မယုံကြည်ကြပဲ ဖြစ်လာတယ်။ အစိုးရ အဆောက်အဦတခုထဲကို ၀င်မိပြီဆိုရင် သူတို့ နှစ်ယောက်စလုံး ကြောက်လန့်လာကြတယ်။ အပြင်ကို ပြန်မရောက်မှာ စိုးရိမ်ကြတယ်ထင်ပါရဲ့။ သူတို့နှစ်ယောက်ကြားမှာ အဆင့်အတန်းချင်း ကွာခြားသည့်တိုင် အရာရှိလောကထဲရောက်သွားရင် အစစ်အမှန်မဟုတ်တဲ့အနံ့ကို နှစ်ယောက်စလုံး အနံ့ရသွားတတ်ကြတယ်။ အဲဒီမှာ လူတွေကို စာရင်းအင်းတွေလို့ သဘောထားတယ်ဆိုတာကို အလိုလို အနံ့ခံမိသွားကြတယ်။ ညနေကျရင် လယ်သမားဟာ ဖဲရိုက်ချင်ရိုက်မယ်။ ကဗျာဆရာကလည်း ကဗျာစပ်ချင်စပ်မယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့နှစ်ယောက်စလုံးမှာ တူညီတဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေခံမူရှိတယ်။ အဲဒါကတော့ လောကမှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ လူတယောက်အဖို့ (လိုအပ်ရင်) အသက်စွန့်ပြီး ရယူချင်တဲ့အရာ ဒါဇင်ဝက်လောက်ကလေးထဲမှာ ကစားခွင့်၊ ပျော်ပျော်ပါးပါးနေခွင့်တို့လည်း ပါတယ်ဆိုတဲ့အချက်ပါပဲ။

Photo: Credit